Jenayah Komputer/Siber

Ledakan teknologi Internet di Malaysia pada pertengahan tahun 1990-an, memberi kesan yang pelbagai dalam kehidupan masyarakat Malaysia. Walaupun Malaysia masih belum melahir penggodam komputer yang masyhur seperti Kevin Mitnick dan David Smith tetapi berlaku pencerobohan sistem komputer dalam badan kerajaan dan persendirian yang dilakukan oleh rakyat Malaysia sendiri.

Masyarakat Malaysia pada hari ini tidak terhad kepada rakyat atau residen Malaysia sahaja tetapi sebaliknya mencakupi rakyat dari negara lain di seluruh dunia. Ini adalah natijah kepada kewujudan persekitaran yang luas disambung oleh jaringan komputer seluruh dunia. Keadaan ini menjadi faktor penggalak kepada aktiviti jenayah siber.

Definisi Jenayah Komputer/Siber

Parker dari SRI International California menakrif jenayah komputer sebagai sebarang perlakuan yang mempunyai niat dan dikaitkan dengan komputer melalui sebarang cara dan menyebab mangsa menderita atau boleh menyebab penderitaan dan kerugian yang berterusan. Definisi ini selaras dengan definisi Jabatan Kehakiman AS yang mengatakan jenayah komputer adalah sebarang aktiviti yang tidak sah dan mengguna pengetahuan teknologi komputer sebagai alat untuk merealisasinya.

Apa pula jenayah siber? Tidak ada definisi yang tepat yang boleh menggambar jenayah siber. Sesetengah pihak menakrifkan ‘jenayah siber’ sebagai ‘jenayah komputer’. Ini berdasarkan keupayaan komputer mampu melaksana aktiviti jenayah konvensional seperti penipuan, pencurian, peras ugut dan pencerobohan yang boleh mendatangkan kesan buruk terhadap harta benda individu atau organisasi.  

Jenayah siber pula tidak boleh berlaku tanpa rangkaian Internet. Melalui talian terus, penjenayah boleh memperluas lagi perlakuan jenayah ke negara lain di luar bidang kuasa sesebuah negara. Ini termasuk jenayah pornografi, penipuan melalui laman web dan penghantaran bahan lucah menerusi e-mel.  

Bagaimanapun, tidak menjadi satu kesalahan jika merujuk jenayah komputer sebagai jenayah siber kerana kedua-duanya memerlu komputer bagi melaksanakan jenayah dan undang-undang yang diguna mensyarat elemen yang boleh dipenuhi oleh kedua-dua jenis jenayah ini. Perbezaan hanyalah dari segi bidang kuasa sahaja. Jenayah komputer terhad kepada bidang kuasa undang-undang Malaysia, manakala jenayah siber adalah tanpa sempadan. Ini sudah pasti memberi kesan kepada bidang kuasa negara lain.

Peningkatan jenayah siber mendorong kerajaan Malaysia memperkenal tiga undang-undang baharu pada tahun 1996 yang dikenali sebagai Undang-undang Siber. Pelaksanaan undang-undang siber ini dapat membantu menahan, seterusnya mengurangi masalah, terutama aktiviti yang berkaitan dengan jenayah siber. Peruntukan undang-undang berkaitan jenayah komputer boleh dirujuk pada Jadual.

Peruntukan Undang-undang berkaitan Jenayah Komputer

Serangan terhadap komputer tidak terhad kepada organisasi awam sahaja tetapi turut meliputi organisasi swasta. Tragedi kerosakan sistem perhubungan telefon yang dialami oleh agensi kerajaan dan pangkalan tentera serta masalah putus bekalan elektrik yang menimpa negara pada suatu ketika dahulu patut diambil iktibar. Meskipun krisis ini disebab oleh masalah teknikal, tetapi telah menyebab kekecohan, kerugian kewangan dalam jumlah yang besar dan juga kehilangan nyawa. Pada yang lebih dahsyat sudah pasti berlaku sekiranya fenomenon ini berpunca akibat serangan oleh para penggodam yang mempunyai motif tertentu. Ini bukan sahaja boleh melumpuh ekonomi bahkan membahayakan sistem pertahanan negara terutamanya jika negara berkonflik dengan negara lain. Strategi seperti ini diguna dalam latihan perang maklumat oleh Amerika Syarikat dan terbukti  membuah hasil dalam perang Teluk pada tahun 1988.

Pengkelasan  Pelaku Jenayah Komputer. Sumber: Reynold (2003).

Kategori Jenayah Siber

1. Jenayah siber terhadap harta benda
2. Jenayah siber terhadap manusia
3. Keganasan siber 

Jenayah Komputer dan Keselamatan Komputer

Merangkai komputer sebenarnya menyedia potensi pencerobohan terhadap sistem komputer secara visual. Malangnya masalah keselamatan kurang mendapat perhatian pihak pengurusan atasan.  Menurut Howard (1997), keselamatan komputer adalah tindakan menghalang penyerang daripada mencapai objektif melalui capaian tanpa kebenaran dan penggunaan rangkaian komputer tanpa kebenaran. Penyerang di sini boleh didefinisikan sebagai “tindakan yang diambil untuk menjejaskan sumber maklumat (atau infrastruktur maklumat) pihak lawan bagi mencapai objektif tertentu dan pada masa yang sama sumber maklumat (atau infrastruktur maklumat) sendiri dipertahankan”. 

Aktiviti penyerang atau penceroboh ke atas sumber maklumat boleh dimaksudkan sebagai ‘peperangan maklumat’ (menyerang pangkalan maklumat musuh tetapi pada masa yang sama pangkalan maklumat sendiri dijaga). Peperangan maklumat yang terdapat dalam ruang siber ini berbeza dengan peperangan konvensional kerana boleh berlaku sama ada pada waktu aman atau konflik serta tidak terhad kepada sasaran tentera sahaja. Pada ketika  peperangan maklumat ini berlaku kemungkinan ada orang yang tidak dikenali turut memberi bantuan.